To elo είναι ένα μία μέθοδος αξιολόγησης, ένα σύστημα που προτάθηκε από τον καθηγητή Φυσικής Arpad Elo τη δεκαετία του 50 και προσπαθεί με διάφορες παραμέτρους να υπολογίσει τη σχετική ικανότητα των σκακιστών. Ως σύστημα έχει μεγάλη επιτυχία και έχει εξελιχθεί σε ένα παράγοντα που κάθε σκακιστής έχει πάντα στο νου του όταν παίζει μία παρτίδα σκάκι. Ωστόσο προκαλεί και αρκετά αρνητικά φαινόμενα που έχουν να κάνουν με την ψυχολογία των παικτών και του τρόπου που αντιμετωπίζουν το παιχνίδι.
Κατ’ αρχάς αυτή η κατάταξη με βάση το βαθμό elo του κάθε σκακιστή διαμορφώνει προκαταλήψεις, καθώς περιμένουμε συγκεκριμένα πράγματα από συγκεκριμένους παίκτες. Για παράδειγμα, στο τελευταίο πρωτάθλημα πόλεων ο φίλος μου ο Γ. Νότσικας, χωρίς διεθνές ελο, δηλώθηκε στην τέταρτη σκακιέρα της ομάδας μας. Όλοι όσοι έπαιξαν μαζί του είμαι σίγουρος ότι ξεκινούσαν τις παρτίδες τους περιμένοντας πότε θα έκανε κάποια αποφασιστικό λάθος, λόγω του δηλωθέντος ελο. Φανταστείτε πάλι νεαρούς σκακιστές σε κάποιο ανοικτό τουρνουά, που φέρνουν καλά αποτελέσματα, κάποτε απρόσμενα σχετικά με το elo που έχουν τη δεδομένη στιγμή. Πόση φασαρία γίνεται και πόση καχυποψία υπάρχει για το τι μπορεί ή δεν μπορεί ένας τέτοιος παίκτης. Όλος αυτός ο αρνητισμός προκύπτει από την εμμονή μας με το elo, με τις ταμπέλες που βάζουμε στους γύρω μας, χωρίς να γνωρίζουμε τη δουλειά που κάνουν, την προπόνηση και τις ιδέες που φέρνουν στη σκακιέρα. Φυσικά δεν χρειάζεται να είμαστε αφελείς αλλά ούτε έχει ιδιαίτερο νόημα η εμμονή μας και η αξιολόγηση των ανθρώπων με βάση ένα αριθμό δίπλα στο όνομά τους.
Ένα δεύτερο αρνητικό αποτέλεσμα είναι ο φόβος της απώλειας βαθμών ελο σε μία παρτίδα που οδηγεί σε αποφάσεις χωρίς κανένα ρίσκο, στην αποφυγή μερικές φορές του ίδιου του παιχνιδιού ή και σε ατελείωτο παίξιμο χωρίς κανένα νόημα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που μάλλον όλοι έχουμε βιώσει είναι όταν φτάνουμε σε ένα όριο ελο (ο καθένας ας βάλει το δικό του) και στην πορεία παύουμε να παίζουμε, γιατί η πρώτη ήττα θα χαλάσει το ελο μας. Πόσοι από εμάς πάλι δεν έχουν παίξει ασταμάτητα blitz online μέχρι να πετύχουμε ένα όριο ελο που βάλαμε στον εαυτό μας. Αν δεν έχουμε το ελο, μία ταυτότητα να τη δείχνουμε στους άλλους, πώς θα μας βλέπουν εκείνοι, αλλά κι εμείς οι ίδιοι πώς αισθανόμαστε με τον εαυτό μας;
Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν όλα αυτά τα προβλήματα;
Χρειάζεται να σκεφτόμαστε πάντα ότι το ελο δεν είναι παρά ένας βαθμός που δεν λέει πολλά για εμάς ή τους άλλους παρά βοηθάει λίγο στην διοργάνωση των αγώνων. Αντί να εστιάζουμε στις μονάδες ή τους βαθμούς που θα κερδίσουμε ή θα χάσουμε σε μία παρτίδα ίσως χρειάζεται να βρίσκουμε στοιχεία του παιχνιδιού μας που χρήζουν βελτίωσης και αυτό δεν μπορεί παρά να γίνει αν παίζουμε σκάκι με καλούς αντιπάλους. Ο φόβος της ήττας χρειάζεται να αντικατασταθεί από την αγάπη του παιχνιδιού, την αίσθηση δημιουργικότητας που σου δίνει μία παρτίδα σκάκι.